دستگاه گوارش طیور یکی از عوامل مهم در تأثیرگذاری بر عملکرد، سلامت، رشد و مقاومت طیور است. دستگاه گوارش طیور شامل دهان، حلق، مری، کیسه هوایی، معده، روده کوچک، روده بزرگ، سکوم، کلواک و غیره است. این دستگاه مسئولیت هضم، جذب و انتقال مواد غذایی را بر عهده دارد. همچنین، دستگاه گوارش طیور محلی برای رشد و توسعه میکروبیوم رودهای است که نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی، متابولیسم، سلامت روده و مقابله با عوامل بیماریزا دارد
یکی از راههای بهبود سلامت دستگاه گوارش طیور استفاده از اسید های آلی در خوارک است. اسید های آلی موادی هستند که دارای گروه کربوکسیلیک (-COOH) هستند و در محیطهای اسیدی به صورت نشترده و در محیطهای قلیایی به صورت شترده وجود دارند. اسید های آلی میتوانند به صورت خالص یا مخلوط، به صورت محلول یا پودر، به صورت مستقیم یا آهسته رها شونده، به صورت مصنوعی یا طبیعی، به صورت مکمل یا جایگزین در خوارک طیور اضافه شوند
اسید های آلی میتوانند از طریق چندین مکانیسم بر سلامت دستگاه گوارش طیور تأثیر بگذارند. این مکانیسمها عبارتند از:
• کاهش pH خوارک و دستگاه گوارش: اسید های آلی با افزایش اسیدیته خوارک و دستگاه گوارش، میتوانند فعالیت آنزیمهای گوارشی را افزایش دهند، جذب مواد غذایی را بهبود بخشند، رشد باکتریهای مفید را تحریک کنند و رشد باکتریهای مضر را مهار کنند. این اثر به ویژه در مقابله با باکتریهای گرم منفی مانند سالمونلا، اشرشیا کلی، کلستریدیوم و غیره مؤثر است.
• افزایش اثر آنتیباکتریایی: اسید های آلی به صورت نشترده میتوانند به داخل سلول باکتریها نفوذ کنند و با تغییر pH داخلی، اختلال در عملکرد غشا سلولی، تولید انرژی، سنتز پروتئین، ترانسپورت مواد و ژنهای مقاومت ایجاد کنند.