عبور خوراک هضم نشده از دستگاه گوارش جوجه‌های گوشتی، مشکلی شایع و پیچیده است که می‌تواند منجر به کاهش رشد، افزایش ضریب تبدیل خوراک و کاهش بازده اقتصادی پرورش دهندگان شود. این پدیده به عنوان سندرم عبور خوراک یا رد دان نیز شناخته می‌شود و عوامل متعددی در بروز آن نقش دارند.

عوامل موثر بر عبور خوراک هضم نشده

• کیفیت خوراک:
  • کیفیت پایین مواد اولیه، به خصوص کنجاله سویا با سطوح بالای مهارکننده‌های تریپسین، می‌تواند باعث کاهش هضم و جذب مواد مغذی شود.
  • حرارت ناکافی در فرآیند تولید کنجاله سویا نیز می‌تواند منجر به مهار آنزیم‌های گوارشی و در نتیجه عبور خوراک هضم نشده شود.

• استرس:
  • استرس حرارتی: افزایش دمای محیط باعث افزایش مصرف آب و در نتیجه رطوبت مدفوع می‌شود. همچنین، استرس حرارتی باعث کاهش طول پرزهای روده و کاهش سطح جذب مواد مغذی می‌شود.
  • استرس‌های دیگر مانند تراکم بالا، تغییرات ناگهانی در جیره غذایی و بیماری‌ها نیز می‌توانند بر عملکرد دستگاه گوارش تاثیر بگذارند.

• عفونت‌ها:
  • عفونت‌های باکتریایی و ویروسی می‌توانند باعث التهاب روده، تخریب پرزهای روده و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش شوند.

• عوامل مدیریتی:
  • مدیریت نامناسب جیره غذایی، از جمله عدم تعادل مواد مغذی، می‌تواند باعث کاهش هضم و جذب مواد مغذی شود.
  • مشکلات بهداشتی در سالن پرورش، مانند آلودگی آب و دان، نیز می‌توانند باعث بروز بیماری و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش شوند.

علائم عبور خوراک هضم نشده

• مشاهده ذرات درشت دان هضم نشده در مدفوع
• کاهش وزن و رشد نامناسب
• افزایش ضریب تبدیل خوراک
• مدفوع آبکی و تغییر رنگ مدفوع
• کاهش یکنواختی گله

عواقب عبور خوراک هضم نشده

• کاهش بازده اقتصادی پرورش
• افزایش هزینه‌های درمان و پیشگیری از بیماری‌ها
• کاهش کیفیت لاشه
• افزایش آلودگی محیط زیست

راهکارهای پیشگیری و کنترل

• استفاده از خوراک با کیفیت بالا و با فرمولاسیون مناسب
• مدیریت صحیح شرایط محیطی سالن پرورش
• پیشگیری و کنترل بیماری‌ها
• استفاده از افزودنی‌های خوراکی پروبیوتیک و آنزیم برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش
• کاهش استرس در گله
• بهبود مدیریت جیره غذایی

تاثیر نوع آنزیم‌ها بر بهبود هضم در جوجه‌های گوشتی

آنزیم‌ها کاتالیزورهای زیستی هستند که واکنش‌های شیمیایی در بدن را سرعت می‌بخشند. در دستگاه گوارش جوجه‌های گوشتی، آنزیم‌ها نقش بسیار مهمی در تجزیه مواد غذایی به اجزای قابل جذب ایفا می‌کنند. هر آنزیم به طور خاص بر یک نوع ماده غذایی عمل می‌کند.

انواع اصلی آنزیم‌های مورد استفاده در تغذیه جوجه‌های گوشتی

• آمیلازها: این آنزیم‌ها کربوهیدرات‌ها مانند نشاسته را به قندهای ساده‌تر تجزیه می‌کنند تا بدن بتواند از آن‌ها به عنوان منبع انرژی استفاده کند.
• پروتئازها: این آنزیم‌ها پروتئین‌ها را به اسیدهای آمینه تجزیه می‌کنند که برای ساخت بافت‌های جدید بدن ضروری هستند.
• لیپازها: این آنزیم‌ها چربی‌ها را به اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می‌کنند که برای تولید انرژی و ساخت غشاهای سلولی مورد نیاز هستند.
• بتا-گلوکاناز: این آنزیم به طور خاص بر بتا-گلوکان، یک نوع فیبر موجود در دیواره سلولی برخی از گیاهان، عمل می‌کند و به هضم بهتر آن کمک می‌کند.
• گزایلاناز: این آنزیم نیز یک نوع فیبر را تجزیه می‌کند که در دیواره سلولی برخی از گیاهان وجود دارد و به بهبود هضم کمک می‌کند.

مکانیسم اثر آنزیم‌ها

آنزیم‌ها با کاهش انرژی فعال‌سازی واکنش‌های شیمیایی، سرعت این واکنش‌ها را افزایش می‌دهند. به عبارت دیگر، آنزیم‌ها باعث می‌شوند که مواد غذایی به سرعت و به طور کامل تجزیه شوند. این امر باعث افزایش جذب مواد مغذی، کاهش عبور خوراک هضم نشده و بهبود عملکرد کلی دستگاه گوارش می‌شود.

مزایای استفاده از آنزیم‌ها در تغذیه جوجه‌های گوشتی

• بهبود هضم و جذب مواد مغذی: آنزیم‌ها به تجزیه کامل مواد غذایی کمک می‌کنند و در نتیجه جذب مواد مغذی افزایش می‌یابد.
• کاهش عبور خوراک هضم نشده: با بهبود هضم، مقدار کمتری از خوراک به صورت هضم نشده از بدن دفع می‌شود.
• بهبود عملکرد رشد: جذب بهتر مواد مغذی باعث افزایش سرعت رشد و بهبود ضریب تبدیل غذایی می‌شود.
• کاهش مشکلات گوارشی: استفاده از آنزیم‌ها می‌تواند به کاهش مشکلات گوارشی مانند اسهال، یبوست و نفخ کمک کند.
• بهبود کیفیت لاشه: جذب بهتر مواد مغذی باعث بهبود کیفیت لاشه و افزایش مقدار گوشت قابل مصرف می‌شود.

انتخاب مناسب آنزیم

انتخاب نوع و مقدار آنزیم مناسب برای جوجه‌های گوشتی به عوامل مختلفی از جمله سن پرندگان، نوع جیره غذایی، کیفیت مواد اولیه و شرایط محیطی بستگی دارد. بنابراین، بهتر است با یک متخصص تغذیه دام مشورت کنید تا آنزیم مناسب برای گله شما انتخاب شود.